zeszmulowiznyibrodna

Wpis

wtorek, 02 października 2012

Cmentarz ewangelicki w Wielkanocy, cd.

W dn. 29.0912r. zwróciłem się z pytaniem w sprawie Zboru Ewangelickiego w Wielkanocy k. Miechowa do Archiwum Instytutu Archeologii PAN w Warszawie ul. Solidarności 105. Do e-maila z pytaniem, była również podczepiona moja korespondencja /z pełną informacją/ w tej sprawie z Narodowym Instytutem Dziedzictwa Narodowego w Warszawie.

To: archiwum@iaepan.edu.pl
Subject: Szanowna Pani !
Date: Sat, 29 Sep 2012 08:56:47 +0200

Szanowna Pani !

Zwracam się do Pani  z uprzejmą prośbą o odpowiedź na pytanie czy są u Państwa w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN materiały związane ze zborem ewangelickim w Wielkanocy k. Miechowa.
Zbór działał w latach 1614-1848, był zbudowany na potrzeby ewangelików krakowskich w czasach gdy nie mieli swojego kościoła w Krakowie. Do zboru należeli kalwini i luteranie. Do tego zboru co wydaje mi się można założyć, należały najświetniejsze w tamtych czasach rody wyznające wiarę ewangelicką, przedstawiciele nauki i kultury, jak i zwyczajni ludzie czego przykładem może być chociażby rodzina moich pra ... dziadków o nazwisku Sas mieszkająca w pobliskiej wiosce Buk.
W poniższym e-mailu są informacje związane z tym zborem.

Pozwalam sobie na zabranie Państwu czasu ponieważ gdy zwróciłem się do Narodowego Instytutu Dziedzictwa Narodowego w Warszawie przy ul. Kopernika 36/40, otrzymałem infromację mówiątym o tym że w zasobach Instytutu nie ma żadnych na ten informacji. 

I odpowiedź z Archiwum Instytutu Archeologii PAN którą otrzymałem w dn. 02.10.2012r. 

Szanowny  Panie,
 
Niestety  w zbiorach archiwum Instytutu Archeologii PAN nie znajdują się informacje  dotyczące interesującego Pana obiektu.
 
Z  poważaniem,
Barbara  Grzelaczyk
 
 
Czyli ... podczas moich poszukiwań rodzinno-genealogicznych zdarzyło się coś /jak dla mnie/ naprawde niezwykłego.
 
 
Krótkie kalendarium Zboru w Wielkanocy /1614-1848/:
 
  • 1613, Rozpoczęcie budowy zboru ewangelickiego w Wielkanocy przez szlachcica Stanisława Wielowiej/y/skiego, kalwina.
  • 1614, Ewangelicy krakowscy przenoszą siedzibę swojej parafii z Krakowa, do Wielkanocy koło Miechowa i Łuczanowic /obecnie dzielnica Nowej Huty/. W tych dwóch zborach odbywały się nabożeństwa, uroczystości i pochówki ewangelików krakowskich.
  • 1656, podczas potopu szwedzkiego, dwukrotnie napadano i niszczono zbór w Wielkanocy.
  • po 1656, Ewangelicki zbór w Wielkanocy zostaje odbudowany, służy krakowskim i okolicznym protestantom do 1790r.
  • 1675, Pochówek na cmentarzu w Wielkanocy Agnieszki Rej/y/ /Rej/y/owej/ z Wielowiej/y/skich, małżonki praprawnuka Mikołaja Rej/y/a.

Mikołaj Rej/y/ z Nagłowic, ur. 1505 zm. 1569.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Rej

  • Przed 1680, Prawdopodobny pochówek Rej/y/a o nieznanym imieniu /praprawnuk Mikołaja Rej/y/a/ patrona zboru w Wielkanocy.
  • 1680, Pochówek na cmentarzu w Wielkanocy Barbary Rej/y/ /Rej/y/owej/ z Wielowiej/y/skich, patronki zboru w Wielkanocy, małżonki praprawnuka Mikołaja Reja. 
  • 1707, Ufundowanie przez krakowskich szkotów-ewangelików, chrzcielnicy dla zboru w Wielkanocy z napisem: "Zelus habitanti.. Cracoviae Magnor.. Britannor.. religions reformatae fecit A... D..... 1707 d.. 20 mai".
  • po 1750, Wg. informacji ze strony: http://krakow.luteranie.pl/o_parafii_dzieje.html przypuszcza się że: "Nawet po roku 1750 Wielkanoc była siedzibą zboru i kościoła a potem luteranie raz w roku uczestniczyli w nabożeństwach wielkanocnych w Sławatyczach. I tak miało pozostać do 1790 roku".
  • 1768, W zborze luterańskim w Wielkanocy zawarł związek małżeński Maurycy Beniowski z Anną Zuzanną Hönsch ze Spiskiej Soboty.
  • 1790, przeniesienie zboru krakowskiego z powrotem do Krakowa. Od roku 1790 do roku 1816, miejscem nabożeństw ewangelików krakowskich jest kościół w Podgórzu.
  • 1845, Ślub w kościele Rzymsko-Katolickim w Gołczy biorą moi prapradziadkowie: Maciej Sas z par. Luterańskiej w Wielkanocy i Helena Dębska z par. Rzymsko-Katolickiej w Gołczy. Moi 3 x dziadkowie: Michał Sas i Józefa Sas z d. Karcz, mieszkali w tym czasie w niedaleko położonej od Wielkanocy wiosce Buk.
  • 1848, rozwiązanie par. ewangelickiej w Wielkanocy.

Po rozwiązaniu Zboru:

  • 1848, Administracyjne przypisanie pozostałych ewangelików do zborów w Sielcu k. Staszowa /kalwiński/ i Sławatyczach /luterański/.
  • 1884, Decyzja o sprzedaży nieruchomości kościelnych pozostałych po zborze w Wielkanocy z zastrzeżeniem że:"Wyłącza się spod transakcji marmurowe tablice epitafijne i nagrobki znajdujące się w kościołach i na cmentarzach w tychże miejscowościach".
  • Koniec XIX wieku, Przeniesienie chrzcielnicy ze zboru w Wielkanocy do kościoła Rzymsko-Katolickiego w Bydlinie.
  • Koniec XIX wieku, Przeniesienie większości tablic epitafijnych, żeliwnego krzyża i nagrobków z cmentarza w Wielkanocy na cmentarz w Sielcu k. Staszowa.
  • Koniec XIX wieku, Dwie płyty nagrobne zostają wmurowane w ścianę ewangelickiego kościola św. Marcina w Krakowie.
  • 1945, Rozwiązanie par. Ewangelickiej w Sielcu k. Staszowa.
  • ok. 1960-1970, W tych latach osamotniony cmentarz w Sielcu k. Staszowa ulega stopniowemu zniszczeniu.
  • 1986, Rozpoczęcie prac związanych z przeniesieniem ocalałych nagrobków z cmentarza kalwińskiego w Sielcu, do Lapidarium w Żychlinie k. Konina, przeniesienie m.in. dużego żeliwnego krzyża z cmentarza i 7-miu płyt upamiętniających Szkotów z par. luterańskiej w Wielkanocy.
  • Przełom XX i XXI wieku, Podczas budowy domu mieszkalnego na terenie byłego cmentarza zboru luterańskiego, znalezione na nim kości złożono w ostatnim ocalałym grobie luterańskim.
  • 2009, Jedyną pamiątką po zborze i cmentarzu luterańskim w Wielkanocy pozostał przydrożny krzyż /ze strony internetowej Mapa Kultury.pl/: http://mapakultury.pl/art,pl,mapa-kultury,593.html "Krzyż jest pozostałością po cmentarzu luterańskim. Zmarłych członków zboru chowano na owym cmentarzu. Z biegiem lat cmentarz ten został zniszczony, a na jego miejscu osiedlili się ludzie. Obecnie mieszkają tu ... Kości wykopane podczas budowy domu zostały złożone w jedynym grobowcu, jedynym, który przetrwał. Widniał na nim napis: „W dowód wierności swej żonie, ofiaruję – jej mąż” był to grobowiec rodu Ciszewskich ... Do dziś pozostał jedynie krzyż".

W pisowni staropolskiej używano litery "y", w miejsce współcześnie używanej litery "j".



Dodatkowe informacje o zborze w Wielkanocy można znaleźć na stronach internetowych:

Parafia Rzymsko-Katolicka w Gołczy, podstrona historia

http://www.parafia.golcza.com.pl/

Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP, podstrona Zarys historii Kościoła
Ewangelicko-Reformowanego w Polsce

http://www.reformowani.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=7&Itemid=4

Kraków Luteranie.pl

http://krakow.luteranie.pl/o_parafii_dzieje.html

Ewangelicy w Krakowie.

http://www.krakow.luteranie.pl/historia/dawne-zbory-w-okolicy/

Polskie Radio.pl

Szkockie mogiły w Polsce.

Mapa Kultury.pl

http://mapakultury.pl/art,pl,mapa-kultury,593.html

Miechów info, Gazeta Miechowska.

Maurycy Beniowski brał ślub w Wielkanocy.

zeszmulowiznyibrodna.blox.pl

http://zeszmulowiznyibrodna.blox.pl/2012/09/27092012rotrzymalem-oficjalne-potwierdzenie-e.html

http://zeszmulowiznyibrodna.blox.pl/2012/09/Cmentarz-ewangelicki-w-Wielkanocy-cd.html 

http://zeszmulowiznyibrodna.blox.pl/2012/09/Parafia-Luteranska-w-Wielkanocy-kolo-Golczy-1614-1.html

http://zeszmulowiznyibrodna.blox.pl/2012/09/Prapradziadek-Maciej-Sas-cz-2.html



Niestety po raz kolejny wyraźnie widać że jestem dyslektykiem, nie wszystkie błędy w tekście jestem w stanie znaleźć.
Zapraszam również na blogi:

Szczegóły wpisu

Tagi:
brak
Autor(ka):
stefelek
Czas publikacji:
wtorek, 02 października 2012 19:13

Opcje


Polecane wpisy

Komentarze

Dodaj komentarz

  • skunk1906 napisał(a) komentarz datowany na 2012/10/06 18:59:05:

    Zaciekawił mnie wpis o Parafii Luterańska w Wielkanocy. Wśród moich przodków są tacy co należeli do Kościoła Wielkanocnego. Jeśli właściciel bloga jest zainteresowany genealogią dotyczącą Wielkanocy i w/w Kościoła proszę o kontakt: skunki@interia.pl

Dodaj komentarz